O secretario general de Universidades, José Manuel Pingarrón, advertiu de que o plan de choque que está a preparar o Ministerio de Universidades para reforzar as capacidades de dixitalización das universidades españolas non suporá un «cambio de modelo» da universidade, a cal «seguirá sendo presencial».

«Non se trata de realizar un cambio de modelo da universidade que implique unha menor presencialidad na universidade española, cremos que a presencialidade é un valor intrínseco á universidade que ten que ser preservada, pero a presencialidade pode e debe ser complementada, axudada dunha maneira moito máis evidente que o que foi ata agora polas tecnoloxías da información e a comunicación», asegurou.

Pingarrón participou en encontro online organizado pola Conferencia de Consellos Sociais das Universidades (CCS), no que falou sobre os retos das universidades ante a incerteza motivada polo COVID-19.

Alí defendeu que a docencia online si pode ser de calidade, aínda que tampouco pode substituír á presencial. «Non imos cara a un cambio de modelo, a universidade seguirá sendo presencial, pero as circunstancias actuais van permitir afrontar a dixitalización, e avanzar nese terreo co fin de que a docencia presencial sexa complementada cando así o requira», especificou.

Tal e como afirmou, o ministro de Universidades, Manuel Castells, está a liderar un plan de choque de reforzo das capacidades de dixitalización para todas as universidades españolas, de modo que para o comezo do curso as condicións sexan «moito mellores» que as que o sistema universitario tivo que afrontar pola pandemia. «Estamos a traballar niso», dixo Pingarrón, que tamén anunciou que esta semana Castells se reunirá coa secretaria de Estado de Dixitalización e Intelixencia Artificial, Carme Artigas, para abordar esta cuestión.

«REVOLUCIÓN SEN QUERER» POLA PANDEMIA

E é que Pingarrón comenta que a pandemia de COVID-19 supuxo unha «revolución sen querer». «Fíxonos que teñamos que facer da necesidade unha virtude e en dous meses ser capaces de facer o que estabamos a bosquexar, a dixitalización é un proxecto de medio prazo que tivemos que facer a cortísimo prazo, pero demostra a versatilidade e resiliencia do sistema universitario español, pero tamén as carencias que ten», recoñece.

En calquera caso, apunta que, independentemente da dixitalización, «fai falta unha reforma substancial do que é o modelo universitario», para o que faría falta falar con todos os actores que conforman o sistema universitario, pois cada actor ten a súa propia visión de como sería a reforma. «Hai que facer un traballo de día a día moi importante con moita paciencia, que sexa laborioso e de tentar conxugar eses intereses e visións contrapostas para conseguir algo que no seu momento teña o consenso suficiente como para que perdure», sinala.

REFORMA CUNHA NOVA LEI OU NON

E este cambio normativo «pode ser ou non unha nova lei», dixo en referencia a unha posible nova lei de universidades. En todo caso, estes cambios suporán a modificación de «aspectos substanciais da actividade universitaria» que, tal e como engadiu, logo poidan configurar en si mesmos o núcleo desa nova lei.

Entre os aspectos que habería que cambiar, Pingarrón destacou a ordenación de ensinos académicos, xa que asegura que España ten unha oferta educativa «demasiado ampla», cuns 3.000 graos e máis de 5.000 másteres por ofertar. «Necesitamos que crezan máis cualitativamente que cuantitativamente», precisa.

Tamén mencionou como ‘diana’ deses cambios, a «enorme bolsa de profesorado», na que destaca a «precariedade e os soldos que son verdadeiramente de miseria» e a proliferación dos profesores asociados, que son «un quebradizo de cabeza que o sistema español ten que facer fronte».

Doutra banda, o secretario general de Universidades comentou que desde o Goberno están de acordo en dar autonomía ás universidades, pero tanto «para o bo como para o malo».

Para realizar todas estas reformas, Pingarrón aposta por un Pacto pola Universidade, pero subliña que para alcanzar un acordo fai falta «moita altura de miras», ou nas súas palabras: «Que sexamos capaces de deixar de lado algunhas visións partidistas ou ideolóxicas para pornos a pensar todos xuntos en como mellorar a universidade española do século XXI».

«A universidade española ten moito que mellorar, somos conscientes da enorme cantidade de melloras que ten a universidade española por diante», admite Pingarrón, que no entanto se mostra «optimista», xa que segundo di, o Goberno non vai «mal desencaminado».

UN NOVO RETO: A TRANSFORMACIÓN DIXITAL

Niso coincide o presidente da Conferencia de Consellos Sociais das Universidades (CCS), Antonio Abril, que pon o foco na necesidade de que o sistema universitario leve a cabo «transformacións estruturais», para o que pide aos representantes políticos «valentía», «xenerosidade» e «grandeza de miras».

Aínda que advirte de que este era «a paisaxe antes da pandemia», pois agora xurdiu, na súa opinión, un novo reto: a transformación dixital. «Antes da pandemia, a CCS estudamos este tema e démonos conta de que hai universidades públicas dixitalizadas a nivel administrativo e de proceso, pero sen estratexias reais», quéixase.

En calquera caso, Abril lembra o seis puntos nos que a CCS céntrase para conseguir unha mellor universidade española, como é a sensibilización da importancia da educación; a reforma da gobernanza; conseguir un maior financiamento público-privada para o ensino superior; e a mellora da cultura do emprendimiento e de achegamento entre empresa e universidade, da internacionalización das universidades e da empleabilidad.